Η Ιερά Μητρόπολη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος

ανήκει στις αρχαιότερες και σημαντικότερες επισκοπές της χριστιανικής Ελληνορωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της αδόκιμα επονομαζομένης «βυζαντινής». Το έτος ιδρύσεώς της μας είναι ακόμη άγνωστο, πρόσφατες όμως αρχαιολογικές έρευνες  τοποθετούν τις αρχές της  τουλάχιστο στον 5ο μ.Χ. αιώνα.

Αρχικά και ως τον 7ο αιώνα, η επισκοπή Κίτρους (ή Πύδνης), όπως και όλες οι επισκοπές του Ανατολικού Ιλλυρικού, ανήκε στο Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης, το οποίο εκκλησιαστικά υπάγονταν στο –ορθόδοξο τότε-  Πατριαρχείο Ρώμης. Αργότερα, με την υπαγωγή δηλαδή της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης στην κανονική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, η επισκοπή Κίτρους προσέλαβε όλως εξέχουσα θέση ανάμεσα στις επισκοπές που εξαρτώνταν από το Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και ο επίσκοπος Κίτρους, πρώτος τη τάξη μετά τον Θεσσαλονίκης, φέρει τον τίτλο «πρωτόθρονος Θεσσαλονίκης» (10ος αι.). Κατά τους μεταγενέστερους αιώνες βρίσκουμε τον Κίτρους να κοσμείται επίσης από τον σημαίνοντα τίτλο   «υπέρτιμος και πρωτόθρονος πάσης Θεσσαλίας» 15ος αι.). στους ζοφερούς χρόνους της Λατινοκρατίας και Τουρκοκρατίας Ιεράρχες ρηξικέλευθοι, λόγιοι αλλά και εθνομάρτυρες κοσμούν το θρόνο της επισκοπής Κίτρους κρατώντας αναμμένη τη φλόγα της ελληνορθόδοξης πίστης και παράδοσης. Ανάμεσά τους ο περίφημος κανονολόγος του 13ου αι. Ιωάννης ο Σηκοντηνός που αναφέρεται στις συλλογές κανόνων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Εθνομάρτυρας Μελέτιος Α’ Κυριακός (†21.7.1821) και ο Νικόλαος Α’ Λούσης, πρωτεργάτης του Απελευθερωτικού Κινήματος της Μακεδονίας (1878). Επί Επισκόπου Παρθενίου Βαρδάκα (1904-1933) απελευθερώθηκε η Κατερίνη (16-10-1912) και με την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 7ης Οκτωβρίου 1924, ο επίσκοπος Κίτρους ανυψώθηκε σε Μητροπολίτη. Έτσι ο Παρθένιος έγινε ο πρώτος Μητροπολίτης Κίτρους. Με την επόμενη σημαντική Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη (4.9.1928), επί Οικ. Πατριάρχου Βασιλείου, που επικυρώθηκε με το νόμο του Ελληνικού κράτους 3615/1928, η Μητρόπολη Κίτρους, μαζί με τις υπόλοιπες «Επαρχίες του Αγιωτάτου Αποστολικού και Πατριαρχικού Οικουμενικού Θρόνου», που περιήλθαν στο Ελληνικό κράτος μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, υπάχθηκε  «στην άμεση διακυβέρνηση της Αγιωτάτης Ορθοδόξου αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος». Η Ιερά Μητρόπολη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος συμπίπτει απόλυτα με το Νομό Πιερίας, στην επικράτεια του οποίου διέλαμψαν παλαιότερα οι ιστορικές επισκοπές Κίτρους, Κολινδρού, Πλαταμώνος, Πέτρας και Δίου.